‘Wapen Woordenboek’ van Berewout en D’Ablaing
De Hoge Raad van Adel verwierf deze week een bijzonder manuscript waaraan de namen van twee toonaangevende genealogen uit de achttiende en negentiende eeuw zijn verbonden.
Allereerst de Amsterdamse koopman Harman Berewout van Beresteyn (1683-1751), die het manuscript moet hebben aangelegd. Willem Jan baron d’Ablaing van Giessenburg (1812-1890), lid en secretaris van de Hoge Raad van Adel, voegde daar vanaf 1851 nieuwe afbeeldingen aan toe – om te beginnen de wapens van zijn eigen familie.
Het heraldische handschrift is een typisch product van antiquarische ordeningsdrang. De titelpagina van het manuscript vermeldt: ‘Wapen Woordenboek begonnen door Berewout, vervolgd en zeer vermeerderd door Mr. Willem Jan Baron d’Ablaing van Giessenburg, lid van den Hoogen Raad van Adel 1851’. Anders dan deze titel misschien doet vermoeden is het manuscript géén woordenboek met heraldische begrippen. Het bevat alfabetisch gerangschikte afbeeldingen van familiewapens met korte bijschriften over de wapenvoerders. In totaal zijn vele honderden wapens in het manuscript opgenomen.
Aan het achttiende-eeuwse werk van Berewout voegde D’Ablaing een eeuw later een groot aantal eenvoudige wapenafbeeldingen toe. Hij ontleende deze vrijwel allemaal aan de genealogische handschriften van Willem Anne baron van Spaen la Lecq (1750-1817), de eerste voorzitter van de Hoge Raad van Adel. Deze handschriften berustten al op de secretarie van de Raad, toen D’Ablaing lid van het college werd en toegang tot de ‘boekerij’ kreeg.
Het ‘Wapen Woordenboek’ werd geschonken door drs. ing. H.M.M. van Hugten, door tussenkomst van drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije, oud-voorzitter van de Raad. Het handschrift is toegevoegd aan de Collectie Willem Jan baron d’Ablaing van Giessenburg, onder inventarisnummer 42.