Procedure voor wapenverleningen

Wapens van publiekrechtelijke lichamen worden verleend bij koninklijk besluit. De Hoge Raad van Adel begeleidt de wapenverleningsprocedure en zorgt er voor dat de verleende wapens heraldisch kloppen.

Als voorbeeld van hoe de procedure rond een wapenverlening verloopt, nemen we een nieuw gevormde gemeente die een wapen wil gaan voeren. Deze aanpak geldt ook voor andere publiekrechtelijke lichamen.

Advies van de Hoge Raad van Adel aan de gemeente

Voordat een wapen kan worden verleend moet de gemeente bij wet zijn ingesteld en moet ook haar naam bekend zijn. Vervolgens vraagt de nieuwe gemeente per brief advies aan de Hoge Raad van Adel voor een nieuw wapen. Zo'n verzoek kan gedaan worden door:

een commissie of stuurgroep die door de rechtsvoorgangers (namelijk de op te heffen gemeenten) met die taak is belast;
de burgemeester en wethouders van de nieuwe gemeente.

Eigen ideeën of ontwerp

In de adviesaanvraag kan de gemeente eigen wensen of ideeën voor een nieuw wapen naar voren brengen. Maakt de gemeente zelf een ontwerp dan is het aan te raden om het ontwerp van tevoren te laten beoordelen door een persoon of instantie die kennis heeft van de heraldiek of wapenkunde.

Ontwerp door de Hoge Raad van Adel

De nieuwe gemeente kan het ontwerp van een wapen ook overlaten aan de Hoge Raad van Adel. De Raad zal hierbij in elk geval de wapens van de oude gemeenten betrekken en kijken of uit elementen hiervan een verantwoord nieuw wapen kan worden samengesteld.

De Raad kan ook een volledig nieuw wapen samenstellen met elementen die alleen voor de nieuwe gemeente karakteristiek zijn. Daarvoor is het belangrijk dat hij zich een beeld kan vormen van de nieuwe gemeente en haar geschiedenis. Het is dus wenselijk dat informatie daarover bij het formele verzoek om advies wordt gevoegd.

Heraldische regels en ministeriële richtlijnen

Bij het beoordelen of vervaardigen van een wapenontwerp baseert de Hoge Raad van Adel zich op:

Overleg na het advies

Het kan voorkomen dat de stuurgroep of de nieuwe gemeente zich niet kan vinden in het advies van de Raad. Dan volgt er een overleg, waarbij het uitgangspunt is dat beide partijen met het uiteindelijke resultaat moeten kunnen instemmen.

Officieel verzoek om wapenverlening aan de Koning

Nadat er overeenstemming is over het wapen, verzoekt de stuurgroep of het College van Burgemeester en Wethouders van de nieuwe gemeente de Koning officieel het gewenste wapen aan de gemeente te verlenen.

Dat gebeurt door een brief te sturen aan Zijne Majesteit de Koning via het Kabinet van de Koning in Den Haag. De aanvraag is vergezeld van een eenvoudige wapentekening. Zo'n tekening kan eventueel door de wapentekenaar van de Hoge Raad van Adel worden vervaardigd.

De Raad krijgt deze officiële aanvraag via de Minister van Binnenlandse Zaken toegestuurd en brengt vervolgens aan de minister een positief advies uit. Als ook de Kroon instemt met het wapen, dan wordt het bij koninklijk besluit vastgesteld.

De gemeente en de Hoge Raad van Adel krijgen ieder een afschrift van het besluit toegezonden. Daarin wordt het wapen beschreven.

Wapendiploma en registratie van het wapen

De Hoge Raad van Adel vraagt vervolgens aan zijn heraldisch tekenaar om aan de hand van het Koninklijk besluit een wapendiploma te vervaardigen.

Het diploma is een mooi uitgevoerde bijlage bij het koninklijk besluit en bevat:

een geschilderde kleurenafbeelding van het wapen;
de heraldische omschrijving ('blazoenering') van het wapen;
de datum en het nummer van het koninklijk besluit;
de datum van het wapendiploma.

Het wapendiploma wordt ondertekend door de voorzitter en secretaris van de Hoge Raad van Adel en aan de gemeente toegezonden. Een kopie van het wapen met de beschrijving wordt als zogenoemde registertekening opgeborgen in het archief van de Raad.

Tijdsduur en kosten van een wapenverlening

De tijdsduur van de gehele procedure is afhankelijk van de vergaderdatum van de Hoge Raad van Adel en van de vraag hoe lang het duurt voor er overeenstemming is over het wapenontwerp. Het kan beperkt blijven tot ongeveer een half of driekwart jaar.

De kosten van een wapenverlening zijn laag. Ze bestaan alleen uit een vergoeding voor het vervaardigen van het wapendiploma en eventuele schetstekeningen van tevoren. De kosten bedragen ongeveer 750 tot 1000 euro.